Cinsel Yolda Buluşan Hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH), cinsel ilişki yoluyla bir kişiden diğerine geçen enfeksiyonlardır. Hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilen bu hastalıklar, zamanında teşhis ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Cinsel ilişki, bu hastalıkların en yaygın bulaşma yoludur, ancak bazı durumlarda kan yoluyla, doğum sırasında ya da hijyen eksiklikleri nedeniyle de bulaşabilir. İşte kadınlar ve erkekler için yaygın olan bulaşıcı hastalıklar:
1. **AIDS/HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü)**
– **Bulaşma Yolu**: HIV, kan, semen, vajinal sıvılar ve anneden bebeğe doğum sırasında ya da emzirme yoluyla bulaşabilir.
– **Kadınlarda Etkisi**: HIV, bağışıklık sistemini zayıflatarak AIDS’e dönüşebilir. Kadınlar, özellikle hamilelikte HIV taşıyorsa, virüsü bebeklerine geçirebilirler.
– **Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde HIV, bağışıklık sistemini zayıflatır ve AIDS’e yol açar. Erkeklerin penislerinde oluşan yaralar veya enfeksiyonlar, HIV bulaşma riskini artırır.
2. **Klamidya**
Bulaşma Yolu**: Cinsel ilişki sırasında vajinal, anal ya da oral seks yoluyla bulaşır.
Kadınlarda Etkisi**: Klamidya, kadınlarda pelvik iltihap hastalığına (PID), rahim içi enfeksiyonlara ve doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
-Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde klamidya, idrar yolu enfeksiyonlarına, prostat iltihaplarına ve sperm üretiminde sorunlara yol açabilir.
3. **Gonore (Bel soğukluğu)**
Bulaşma Yolu**: Cinsel ilişki sırasında, genital sıvılarla bulaşır.
Kadınlarda Etkisi**: Gonore, pelvik iltihap hastalığına, tüplerde enfeksiyona ve doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde, gonore idrar yolu enfeksiyonlarına, prostat iltihaplarına ve epididimite (testis kanalı enfeksiyonu) neden olabilir.
4. **Sifiliz**
Bulaşma Yolu**: Sifiliz, cinsel ilişki yoluyla, doğrudan temasla veya doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir.
Kadınlarda Etkisi**: Erken evre sifiliz, genellikle rahatsızlık yaratmaz, ancak tedavi edilmezse, hastalık ilerleyerek kalp, beyin ve diğer organlara zarar verebilir. Ayrıca gebelikte enfeksiyon bebeğe geçebilir.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde sifiliz, genital bölgede ağrılı yaralarla başlar, ancak tedavi edilmezse organlarda kalıcı hasar oluşturabilir.
5. **Human Papillomavirus (HPV)**
Bulaşma Yolu**: HPV, cinsel ilişki sırasında deri teması yoluyla bulaşır.
Kadınlarda Etkisi**: HPV, rahim ağzı kanserine ve genital siğillere neden olabilir. HPV’nin bazı türleri, servikal kanser gelişimine yol açabilir.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde de genital siğillerin oluşmasına ve nadiren penis kanserine yol açabilir.
6. **Hepatit B ve Hepatit C**
Bulaşma Yolu**: Hepatit B, kan ve cinsel sıvılar yoluyla bulaşır. Hepatit C de kan yoluyla yayılabilir, ancak cinsel bulaşma oranı daha düşüktür.
Kadınlarda Etkisi**: Hepatit B ve C, karaciğer iltihabına yol açar ve uzun vadede karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri riski oluşturur.
Erkeklerde Etkisi**: Hepatit B ve C, erkeklerde de karaciğer hastalıklarına yol açabilir. Özellikle yüksek riskli davranışlar sergileyen bireylerde daha yaygın görülür.
7. **Herpes Simpleks Virüsü (HSV)**
Bulaşma Yolu**: HSV, cinsel ilişki ve doğrudan temasla bulaşır.
Kadınlarda Etkisi**: HSV enfeksiyonu, genital bölgede ağrılı kabarcıklar, yaralar ve kaşıntıya yol açar. Hamilelikte HSV enfeksiyonu bebeğe geçebilir.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde de genital herpes, genital bölgede ağrılı yaralar ve tekrarlayan enfeksiyonlara neden olabilir.
8. **Trichomoniasis (Trikomonas)**
Bulaşma Yolu**: Trikomonas, cinsel ilişki yoluyla bulaşır.
Kadınlarda Etkisi**: Kadınlarda, vajinal akıntı, kaşıntı, ağrı ve idrar yaparken yanma hissi gibi semptomlarla kendini gösterir. Tedavi edilmezse, pelvik iltihap hastalığına yol açabilir.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde, idrar yaparken ağrı, akıntı ve genital bölgede iltihaplanmaya neden olabilir.
9. **Mantar Enfeksiyonları (Candidiasis)**
Bulaşma Yolu**: Cinsel ilişkiyle bulaşabileceği gibi, bağışıklık sistemi zayıf olan kişileri de etkileyebilir.
Kadınlarda Etkisi**: Vajinal mantar enfeksiyonları, kaşıntı, yanma ve anormal akıntıya neden olur.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde de genital bölgede kızarıklık, kaşıntı ve rahatsızlık yaratabilir.
10. **Bakteriyel Vaginoz**
Bulaşma Yolu**: Bakteriyel vaginoz, doğrudan cinsel ilişki ile ilişkilendirilebileceği gibi, vajinal dengenin bozulması sonucu da gelişebilir.
Kadınlarda Etkisi**: Kadınlarda, kötü kokulu akıntı, vajinal kaşıntı ve yanma hissi gibi semptomlar görülür.
Erkeklerde Etkisi**: Erkeklerde genellikle belirgin semptomlar görülmez, ancak bu hastalık cinsel partnerinize bulaşabilir.
Önleme ve Tedavi
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğu, korunmasız cinsel ilişki, hijyen eksiklikleri ve diğer riskli davranışlar sonucu bulaşır. Bu hastalıklardan korunmanın yolları arasında:
Prezervatif Kullanımı**: Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak, birçok cinsel yolla bulaşan hastalığın önlenmesine yardımcı olabilir.
Düzenli Test ve Kontroller**: Cinsel sağlık testleri yapmak, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
Aşılar**: HPV ve Hepatit B gibi bazı hastalıklar için aşılar mevcuttur.
Monogam Cinsel İlişkiler**: Tek eşli ilişkiler, riskleri azaltabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi, hastalığın türüne göre değişir. Çoğu hastalık antibiyotiklerle tedavi edilebilirken, bazı hastalıklar ömür boyu tedavi gerektirebilir. Bu nedenle, şüpheli semptomlar görüldüğünde bir sağlık profesyoneline başvurmak çok önemlidir.
